Bart

Speciaal voor de leesclub: een week geleden geschreven en nu, zomaar uit het niets, plots gepubliceerd: mijn allerpersoonlijkste mening. Veel plezier, vanavond!

In tegenstelling tot bij Peter Verhelst (de rillingen lopen waarschijnlijk nog door de leesclub, bij het horen van die naam) is er nu, bij Dimitri Verhulst, geen discussie mogelijk: dit is een Vlaams boek. Niet alleen is het taalgebruik doorspekt met wat de heer van Dale ‘zuidnederlands’ noemt, ook de grammatica voelt voor mij aan als thuis. En meer nog, een groot aantal van de beschreven situaties en denkwijzen roept bizar genoeg een gevoel van herkenning op. Bizar omdat ik het soort van tokkie-milieu (Vlamingen kennen het woord ‘tokkie’ niet) dat hij beschrijft niet ken maar wel herken, en ik nooit met busgroepsreizen (met de trein, en niet in groep) meeging, maar toch de hele situatie en groepsdynamiek/druk weet te plaatsen door verhalen van mensen die dat wel deden. Die herkenbaarheid voor mij komt er niet alleen door de verdienste van Verhulst die een accuraat portret van een sociale groep weet neer te zetten, maar ook door het feit dat we ongeveer even oud zijn, en op een bepaalde manier dus op dezelfde wijze naar dingen keken. Daarbij moet (voor het geval mijn ouders meelezen) wel gezegd worden dat de persoonlijke situatie van de hoofdpersoon in deze semi-autobiografische roman, totaal niet overeen komt met mijn situatie. Oef, dat moest er snel uit, om misverstanden te vermijden.

Het verhaal zelf, blijkbaar een soort prequel op het bejubelde ‘De helaasheid der dingen’, draait op zich enkel maar rond het conflict dat ontstaat tussen kinderen uit een vorige relatie en de nieuwe partner.  Echt diep wordt er niet op botsingen ingegaan (eerder gewoon, soms bijna terloops, gemeld), maar er wordt wel een treffend portret van Jimmy’s moeder en Wannes geschilderd. Dat deze hier niet positief uit tevoorschijn komen is duidelijk, en onmiddellijk ook de rechtvaardiging voor Jimmy’s keuze om te breken met het duo. Want laat er geen twijfel over bestaan: ook al zetten zijn moeder en Wannes hem uit het huis, doorheen het boek wordt duidelijk gemaakt dat het Jimmy is die daarvoor kiest: zijn gedrag ten opzichte van Wannes (en ook wel zijn moeder, omdat ze niet voor hem kiest) is gericht op een confrontatie en de noodzaak om tot een afscheiding te komen om te kunnen bewijzen (via het filosoof worden, of in het echte leven, beroemde schrijver) dat hij niet is zoals hen: klootjesvolk (ruwweg de Vlaamse vertaling voor tokkies). Indien dit een 100% biografische roman was zou men dit kunnen beschouwen als een duidelijk statement, nu kan er nog lekker over gediscussieerd worden.

Ik heb in ieder geval genoten van het boek en zijn bittere, bijtende satire en cynisme. Het schept een mooi sfeerbeeld van een bepaald soort Vlaanderen van toen. Tijd  dus om tussen de vele andere boeken door toch ook maar eens de Helaasheid der Dingen aan te pakken.